استامینوفن در آمریکا بیشتر با نام تجاری تایلنول شناخته می‌شود. دارویی است که عمدتاً به عنوان تب بر و مسکن در همه سنین اعم از نوزادان، کودکان و بزرگسالان کاربرد دارد.
قرص استامینیوفن
استامینوفن دارویی مفید و پرکاربرد است که می‌توان آن را بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کرد، اما باید در نظر داشت که مصرف بیش از حد استامینوفن می‌تواند به کبد آسیب شدید و جبران ناپذیر بزند. استامینوفن درکل یک داروی نسبتاً ایمن است؛ اما درصورتی‌که، در مصرف آن زیاده روی شود باعث ایجاد آسیب‌های جدی به سلامت بدن می‌شود. خوردن قرص استامینوفن به تعداد زیاد و یک‌باره می‌تواند موجب مسمومیت شود که بسیار خطرناک است.
عوارض زیاد خوردن قرص استامینوفن
علائم مصرف بیش از حد (Overdose) استامینوفن معمولاً شامل بی‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ و درد در قسمت راست و بالای شکم است.
اگرچه مشکلات ناشی از مصرف استامینوفن در بیشتر موارد جبران می شود. گاهی اوقات مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند به نارسایی کبد برسد. درصورت درمان نشدن سریعاً می‌تواند باعث مرگ بیمار شود. شخصی که استامینوفن بیش از حد مصرف کرده است معمولاً نیاز به بستری در اورژانس یا بیمارستان و انجام تست خون جهت تعیین سطح استامینوفن در خون و سایر آزمایش‌های کبدی دارد. درمان می‌تواند شامل شستشوی معده، تجویز سرم و داروهایی باشد که به دفع سریع‌تر استامینوفن از بدن کمک کند.
میزان دوز مجاز روزانه استامینوفن
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند که مصرف روزانۀ استامینوفن در یک فرد سالم بزرگسال نباید از ۴۰۰۰ میلی‌گرم یا ۴ گرم در روز تجاوز کند. متأسفانه فاصله بین حد مجاز مصرف روزانۀ دارو و میزانی که به کبد آسیب می‌زند بسیار کم است و همین باعث بسیاری از مسمومیت‌ها با استامینوفن است. به همین دلیل، کمپانی سازندۀ تایلنول سقف مصرفی روزانۀ استامینوفن را از ۴۰۰۰ میلی‌گرم به ۳۰۰۰ میلی‌گرم کاهش داده است که داروسازان و پزشکان بسیاری با آن موافقت کرده‌اند.
عوارض مصرف طولانی مدت استامینوفن
استامینوفن، بعد از مصرف و جذب، در کبد پردازش و متابولیزه می‌شود و درنهایت از طریق کلیه دفع می‌شود. در حالت عادی در اشخاصی که سالم هستند مصرف دوزهای پایین این دارو مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند. اما، در کسانی که بیماری کبدی، کلیوی یا گوارشی دارند مصرف این دارو حتی در دوزهای پایین هم می‌تواند آسیب برساند. استامینوفن باعث مهار تولید و ایجاد یک سری فاکتورهای محافظت‌کننده معده می‌شود. مصرف طولانی مدت استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر، مثل پروفن، باعث آسیب‌پذیری بیشتر معده شده و در طولانی‌مدت ممکن است موجب خونریزی و زخم معده شوند.
دلایل مصرف بیش از حد و مسمومیت با استامینوفن
مهم‌ترین دلیل، مصرف هم‌زمان چندین داروی مختلف است که هر کدام شامل مقداری استامینوفن هستند. در حدود ۶۰۰ داروی متفاوت وجود دارند که حاوی استامینوفن‌اند که بسیاری از آن‌ها مانند داروهای سرماخوردگی، تب‌بر یا مسکن بدون نسخه تهیه می‌شوند. دلیل دیگر نوشیدن الکل است. افرادی که باید روزانه داروهای حاوی استامینوفن مصرف کنند بهتر است از نوشیدن الکل زیاد اجتناب کنند؛ چون مصرف هم‌زمان استامینوفن و الکل خطر آسیب کبدی را بالا می‌برد.
خودکشی با استامینوفن
یک دلیل دیگر از مصرف زیاد و یک‌باره استامینوفن اقدام به خودکشی است که ممکن است با استامینوفن به تنهایی یا با ترکیبی از قرص‌های مختلف انجام شود. درصورتی‌که دوز مصرفی استامینوفن بالا باشد و شخص دیر به مرکز درمانی منتقل شود معمولاً آسیب‌های بسیار جدی و برگشت‌ناپذیری ایجاد می‌شود. ممکن است فردی به قصد جلب‌توجه، با این تفکر که استامینوفن داروی بی‌خطری است، اقدام به خودکشی کند که درصورت مصرف دوز بالای استامینوفن اتفاقاً این دارو بسیار خطرناک است و موجب بستری در بیمارستان و حتی مرگ می‌شود.
پیشگیری بهتر از درمان صدمه است
همواره برچسب داروها را به دقت مطالعه کنید تا از وجود استامینوفن در آن‌ها آگاه شوید و داروهایی که هم‌زمان حاوی استامینوفن هستند مصرف نکنید. درمورد داروهای بدون نسخه(Over the Counter) ، قسمت Active Ingredient را بخوانید که معمولاً لغت Acetaminophen در آن به‌صورت درشت‌تر یا های‌لایت چاپ شده است. اگر شک دارید که دو دارو که باید هم‌زمان مصرف کنید حاوی استامینوفن هستند با یک دکتر مشورت کنید. آخرین توصیه‌ای که درمورد همه داروها قرص‌های استامینوفن را در قوطی‌های دربسته و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
